Z okazji Światowego Dnia Konsumenta życzymy wszystkim Konsumentom satysfakcji z zakupów i zadowolenia z ich jakości, bezpiecznych transakcji oraz korzystnych umów konsumenckich.
Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Giżycku
Katarzyna Tota-Leszczyńska
Mirosław Dariusz Drzażdżewski
Starosta Giżycki
Światowy Dzień Konsumenta, znany też jako Światowy Dzień Praw Konsumenta, obchodzony jest corocznie 15 marca. Termin obchodów wiąże się z rocznicą przemówienia prezydenta Johna F. Kennedy’ego, skierowanego w 1962 r. do amerykańskiego Kongresu. W przemowie tej po raz pierwszy zaakcentowano potrzebę ochrony praw konsumentów.
Kennedy wypowiedział cztery podstawowe prawa konsumentów: prawo do bezpieczeństwa, rzetelnej informacji, do wyboru oraz prawo do bycia wysłuchanym. Z jego ust padło też znane stwierdzenie: „Konsumenci to my wszyscy”.
W Polsce Światowy Dzień Konsumenta obchodzony był po raz pierwszy w 2000 roku, natomiast na świecie od 1983 roku.
Światowy Dzień Konsumenta jest okazją do upowszechniania wiedzy zarówno o prawach przysługujących konsumentom, jak i instytucjach i organizacjach chroniących prawa konsumentów. Rozwijający się intensywnie rynek stosuje coraz nowocześniejsze formy komunikacyjne i techniki marketingowe, które są trudne do rozpoznania przez konsumentów – słabszych uczestników rynku.
Warunkiem świadomego uczestniczenia konsumentów w rynku jest zasób wiedzy i posiadanie niezbędnych informacji.
Niezależnie od stopnia świadomości – konsument jest zawsze słabszą stroną na rynku. Profesjonalny uczestnik rynku – przedsiębiorca jest wyposażony w szereg narzędzi, którymi się posługuje w celu pozyskania nabywcy swojego towaru lub usługi. Dlatego konsument potrzebuje ochrony oraz wsparcia.
Z tej okazji warto przypomnieć, że w 2024 r. mija 25 lat odkąd zadanie ochrony konsumentów powierzono samorządom powiatowym.
W powiecie giżyckim, podobnie jak we wszystkich powiatach/miastach na prawach powiatu w Polsce działa powiatowy/miejski rzecznik konsumentów.
Czym zajmuje się rzecznik?
Do podstawowych zadań rzecznika należy zapewnienie konsumentom bezpłatnego poradnictwa oraz informacji dotyczących ochrony ich interesów. Z tym ściśle wiąże się możliwość występowania do przedsiębiorców. W praktyce wygląda to tak, że reklamacja złożona przez nas do przedsiębiorcy została rozpatrzona negatywnie, a gdy się z tym nie zgadzamy, czujemy się poszkodowani, ale nie mamy już żadnych dalszych możliwości postępowania, to w tej właśnie sytuacji możemy zgłosić się do rzecznika. Rzecznik po zapoznaniu się z przebiegiem sprawy, jeśli uzna, że są ku temu podstawy, może wystąpić do przedsiębiorcy o zweryfikowanie swojego wcześniejszego stanowiska. Musimy jednak pamiętać o tym, że rzecznik nie ma uprawnień kontrolnych, nie orzeka w sprawach, nie wydaje nakazów ani zakazów, nie nakłada kar i nie ma prawa czegokolwiek wymuszać na przedsiębiorcy. Często dochodzi do sytuacji, w której kupującemu jakaś rzecz „przestała się podobać” po tym, jak okazała się wadliwa i chce zwrotu gotówki, a nie jej naprawy. Przychodzi więc do rzecznika i skarży się, że zaproponowano mu naprawę, a nie zwrot gotówki. I w tej sytuacji rzecznik musi niestety przyznać rację przedsiębiorcy, ponieważ przepis stanowi, że jeśli wadę da się usunąć, należy to zrobić w pierwszej kolejności. Podsumowując, rzecznik po zapoznaniu się ze sprawą, analizuje stan faktyczny i prawny i w przypadku stwierdzenia podstaw, podejmuje interwencję zwracając się do sprzedawcy z wnioskiem o ustosunkowanie się do sprawy. Rzecznik wskazuje przedsiębiorcy jakie są jego powinności i w jaki sposób należałoby zakończyć daną sprawę. Interwencje podejmowane przez rzecznika prowadzone są bardzo wnikliwie, aż do wyczerpania wszystkich argumentów, którymi można konsumenta wesprzeć. Wystąpienia rzecznika dyscyplinują przedsiębiorcę, zmuszają do wnikliwego przeanalizowania sprawy. Często dopiero po kolejnym piśmie przedsiębiorca naprawdę pochyla się nad zgłoszonym problemem i uznaje roszczenia konsumenta lub proponuje polubowne zakończenie sprawy. Dzięki temu bardzo duża część spraw kończy się pozytywnie dla konsumenta. Pozwala to uniknąć długiej i stresującej drogi sądowej.
W przypadku, gdy odpowiedź przedsiębiorcy nie zadowala konsumenta, sprawa może trafić do polubownego sądu konsumenckiego, o ile sprzedawca zechce się tam stawić. Jeśli natomiast nie dochodzi do porozumienia, konsument może domagać się swoich praw w sądzie powszechnym.
Co należy do kompetencji rzecznika konsumentów?
Kompetencje rzecznika konsumentów określa ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Do zadań rzecznika konsumentów należy: zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów; składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów; występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów; współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi oraz wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych. Ponadto rzecznik konsumentów może wytaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępować, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów. Jednakże należy zauważyć, że decyzję o wytoczeniu powództwa lub o wstąpieniu do postępowania rzecznik podejmuje samodzielnie, ponieważ ustawa wskazuje wyraźnie, że rzecznik może wytoczyć, a nie rzecznik wytacza powództwa.
Dodatkowo rzecznik konsumentów w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów jest oskarżycielem publicznym w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Przedsiębiorca, do którego zwrócił się rzecznik konsumentów, jest zobowiązany udzielić rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia oraz ustosunkować się do uwag i opinii rzecznika. A kto narusza ten obowiązek, podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 2 tys. zł.
Wachlarz problemów zgłaszanych przez konsumentów powiatu giżyckiego jest nieograniczony. Przeważają spory powstałe w związku z reklamowaniem wad wszelkich towarów – zarówno tych drobnych, jak odzież czy obuwie, ale też urządzeń elektronicznych, sprzętów AGD, mebli czy samochodów. Konsumenci wskazują na szereg nieprawidłowości w świadczeniu różnego rodzaju usług, np. turystycznych, remontowych, przewozowych, finansowych, ubezpieczeniowych, telekomunikacyjnych i innych.
Na rynku systematycznie pojawiają się nowe formy sprzedaży, nowe rodzaje usług. Zdarzają się przedsiębiorcy, którzy dla szybkiego zysku wykorzystują niewiedzę konsumentów odnośnie swoich praw i nakłaniają do zawierania niekorzystnych transakcji.
Konsumenci mogą się przed tym ustrzec. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości przed zawarciem umowy można skorzystać z porady u Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Giżycku.
Zakres i formy pomocy udzielanej przez Rzecznika są zróżnicowane, dostosowane do charakteru i okoliczności konkretnej sprawy. Zapewnienie konsumentom efektywnego dochodzenia ich roszczeń jest realizowane poprzez wystąpienia do przedsiębiorców i prowadzenie z nimi negocjacji.
Skuteczność tych działań jest znacząca, ponieważ większość spraw kończy się zgodnie z oczekiwaniem konsumenta, bądź zawarciem z przedsiębiorcą ugody korzystnej dla konsumenta.
Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Giżycku przyjmuje interesantów w poniedziałki w godz. 8.00-16.00 oraz od wtorku do piątku w godz. 7.30-15.30, w siedzibie Starostwa Powiatowego w Giżycku przy Al. 1 Maja 14, parter, pok. nr 12, tel. 87 428 59 58 w.52, e-mail: rzecznik@gizycko.starostwo.gov.pl