Tłusty czwartek to ostatni czwartek przed wielkim postem (czyli 52 dni przed Wielkanocą) w kalendarzu chrześcijańskim. Znany także jako zapusty, mięsopust, karnawał. Tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. W Polsce oraz w katolickiej części Niemiec, wedle tradycji, w tym dniu dozwolone jest objadanie się.
Ponieważ data tłustego czwartku zależy od daty Wielkanocy, dzień ten jest świętem ruchomym. Następny czwartek jest czwartkiem po Środzie Popielcowej i należy do okresu wielkiego postu, podczas którego chrześcijanie ze względów religijnych (pokutnych), jako przygotowanie do Świąt Wielkanocy powinni zachowywać post, czyli wstrzemięźliwość od przyjmowania niektórych pokarmów.
Najpopularniejsze potrawy to pączki i faworki, zwane również w niektórych regionach chrustem lub chruścikami. Dawniej objadano się pączkami nadziewanymi słoniną, boczkiem i mięsem, które obficie zapijano wódką.
Staropolskie przysłowie mówi: Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła.
Geneza tłustego czwartku sięga pogaństwa. Był to dzień, w którym świętowano odejście zimy i nadejście wiosny. Ucztowanie opierało się na jedzeniu tłustych potraw, szczególnie mięs oraz piciu wina, a zagryzkę stanowiły pączki przygotowywane z ciasta chlebowego i nadziewane słoniną. Rzymianie obchodzili w ten sposób raz w roku tzw. tłusty dzień.
Około XVI wieku w Polsce pojawił się zwyczaj jedzenia pączków w wersji słodkiej. Wyglądały one nadal nieco inaczej niż obecnie – w środku miały bowiem ukryty mały orzeszek lub migdał. Ten, kto trafił na taki szczęśliwy pączek, miał cieszyć się dostatkiem, szczęściem i powodzeniem.
Poniżej Fit-przepisy na karnawałowe wypieki w zdrowszej wersji:
FAWORKI
– czas przygotowania – 60 min.
– liczba porcji w przepisie – 10
– 5 faworków to 171 kcal; 4,7 g białka; 7,8 g tłuszczu i 21 g węglowodanów.
Składniki:
– mąka pszenna – 1 i 1/2 szklanki ok. 240 g
– jaja kurze – 3 sztuki
– masło – 1/4 kostki 50 g
– sól szczypta 1g
– śmietana 18% tłuszczu – 4 łyżki
– cukier puder 3 łyżki lub słodzik do posypania.
Przygotowanie:
– Wrzuć do miski mąkę, śmietanę, pokrojone w kostkę masło, cukier puder i szczyptę soli.
– Oddziel żółtka jaj od białek. Żółtka wbij do miski z pozostałymi składnikami, a białka odłóż do miseczki na później.
– Ciasto ugniataj do momentu aż z formy sypkiej przejdzie w zwartą i elastyczną.
– Kulę ciasta schłodź w lodówce, ponieważ wtedy lepiej się rozwałkowuje.
– Rozwałkuj ciasto na suchym blacie, tak aby było cieniutkie.
– Pokrój rozwałkowane ciasto na paski ok. 10 cm długie i 2,5 cm szerokie.
– W każdym pasku natnij na środku dziurkę, złap jedną stronę i wywiń przez środek faworka.
– Faworki układaj obok siebie na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia – tak, żeby nie nachodziły jeden na drugi.
– Posmaruj delikatnie każdy faworek białkiem jaj.
– Piecz faworki w 160 stopniach przez 10 minut, ale obserwuj je, aby nie przypiekły się zbyt mocno.
– Po wyjęciu oprósz je delikatnie słodzikiem (ksylitol/erytrytol).
PIECZONE PĄCZKI
W jednej porcji jest ok. 200 kcal; 5,5 g białka; 7,3 g tłuszczu i 35,4 g węglowodanów.
Składniki na 15 pączków:
– mąka pszenna – 1 i 1/2 szklanki ok. 240 g
– mąka pełnoziarnista – 2 szklanki ok. 260 g
– 40 g świeżych drożdży
– mleko 2% tłuszczu – 200 ml
– jaja kurze – 3 sztuki
– masło – pół kostki
– łyżka cukru 5 g
– sól 2g
– erytrytol – 5 łyżek 50 g
– dżem niskosłodzony – 8 łyżeczek
– cukier puder 4 łyżki (40 g) lub słodzik do posypania.
Przygotowanie:
– przygotuj zaczyn: podgrzej mleko (3 łyżki), dodaj drożdże, łyżkę cukru i 2 łyżki mąki; zamieszaj, przełóż do naczynia i odstaw na 15-20 minut do wyrośnięcia
– oddziel żółtka od białek jaj
– do dużej miski wrzuć obie mąki, wyrośnięty zaczyn, pozostałe mleko, erytrol, żółtka jaj, miękkie masło i szczyptę soli.
– wyrabiaj ciasto, aż uzyska jednolitą konsystencję
– odstaw masę w ciepłym miejscu, przykrytą ściereczką, na ok. godzinę do wyrośnięcia
– wyłóż ciasto na blat i podziel na 15 części – blat możesz obsypać mąką, aby ciasto się nie przyklejało.
– uformuj jednolite kuleczki i układaj na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Pozostaw odstępy między kulkami, ponieważ podczas pieczenia się rozrosną
– delikatnie posmaruj pączki białkiem jaj i piecz w nagrzanym do 180 stopni piekarniku przez ok. 20 minut
– gotowe pączki nadziej dżemem przez strzykawkę bez igły. Oprósz je delikatnie cukrem pudrem lub zmielonym ksylitolem.
Możesz oczywiście zrezygnować z cukru pudru do posypania oraz z nadzienia.
Źródło informacji: Wikipedia, Akademia NFZ