14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Seniora. Z tej okazji chcemy przypomnieć osobom starszym o zagrożeniach oraz ich prawach.
Seniorze, uważaj na reklamy środków pseudomedycznych!
Cudowne środki na żylaki, bóle stawów, problemy ze słuchem czy nietrzymanie moczu – takie reklamy produktów pseudomedycznych pojawiają się w kolorowej prasie.
Specyfiki te – według zapewnień reklamowych – mają gwarantować natychmiastowe wyleczenie z różnych schorzeń, np. miażdżycy, prostaty, czy rozwiązywać problemy ze wzrokiem bądź słuchem.
Konsumencie, uważaj – to reklamy wprowadzające w błąd, tzw. scam! Oferowane specyfiki mogą nie mieć uzdrawiających właściwości, a kontakt ze sprzedawcą w celu odstąpienia od umowy lub reklamacji może być niemożliwy.
Ofiarami reklam promujących środki, które mają być antidotum na wszelkie dolegliwości, padają najczęściej osoby starsze, schorowane, a więc szczególnie wrażliwa grupa konsumentów. Odpowiedzialność za to mogą ponosić nie tylko reklamodawcy, ale także wydawcy prasy, którzy bezkrytycznie zamieszczają tego typu reklamy
Ze skarg konsumentów, które wpływały do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynika, że specyfiki te okazują się nieskuteczne, ich ceny – nieadekwatne do jakości, a profesorowie wychwalający zalety tych produktów – nieistniejący. Co więcej, problematyczne jest również ustalenie danych i adresu przedsiębiorcy, który zamieścił reklamę produktu, co w praktyce uniemożliwia odstąpienie od umowy czy reklamację kupionego towaru.
Wydawcy gazet, w których publikowane są wprowadzające w błąd reklamy, niewiele jednak robią, aby ograniczyć ten proceder, a zgodnie z Prawem prasowym mogą oni ponieść odpowiedzialność za publikowanie reklam sprzecznych z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Reklamami środków pseudomedycznych zajmuje się także Rada Etyki Reklamy, która wydała kilka uchwał potwierdzających, że mogą one wprowadzać w błąd co do istotnych właściwości reklamowanych produktów, przedstawionych wyników badań czy osób rekomendujących dany wyrób.
Seniorze uważaj na nieprawdziwe reklamy tzw. scam!
- Nie zamawiaj produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety z nieznanego źródła.
- Nie ufaj reklamom oferującym 100 % skuteczność w kilka tygodni.
- Zwróć uwagę na to, kto jest sprzedawcą, czy podana jest jego nazwa, forma organizacyjna czy tylko numer telefonu.
- Nie kupuj, jeśli w reklamie nie ma nazwy firmy lub jeśli cokolwiek wzbudza Twoje podejrzenia.
- Sprawdź w Internecie opinie na temat sprzedawcy lub poproś kogoś o pomoc, jeśli sam z Internetu nie korzystasz.
- Zweryfikuj, czy „autorytet” polecający produkt lub terapię naprawdę istnieje.
- Sprawdź, czy suplement diety, który chcesz kupić, znajduje się w Rejestrze https://powiadomienia.gis.gov.pl/) prowadzonym przez Główny Inspektorat Sanitarny, a produkt o charakterze medycznym – w Rejestrze Produktów Leczniczych. (https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl).
- Daj sobie czas do namysłu, na skonsultowanie np. z bliskimi, lekarzem. Nie kupuj pod presją, że promocja zaraz się skończy.
- Masz prawo powiedzieć nie, jeśli czujesz, że ktoś nakłania Cię do zawarcia umowy.
- Nie ufaj zapewnieniom o puli darmowych produktów dla pierwszych osób. To próba wymuszenia szybkiej decyzji. Poza tym potem okazuje się, że aby otrzymać darmowy produkt, trzeba kupić kilka innych. Ostrożnie podchodź też do informacji o otrzymaniu refundacji – to także bywa metoda wprowadzania w błąd i manipulacji.
- Upewnij się co do warunków odstąpienia od umowy, a przede wszystkim adresu, pod który należy odesłać oświadczenie oraz sam produkt.
- Jeśli zamówisz i płacisz przy dostawie, poproś kuriera o potwierdzenie przyjęcia płatności i dane nadawcy.
- W miarę możliwości kontaktuj się pisemnie, a nie telefonicznie – potwierdzenie ustaleń może się przydać!
- Pamiętaj, że możesz skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej, np. u Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Giżycku (adres: Starostwo Powiatowe w Giżycku, Al. 1 Maja 14, pok. nr 12, godziny przyjęć: poniedziałek w godz. 8.00-16.00, od wtorku do piątku w godz. 7.30-15.30 lub pod nr tel. (087) 428 59 58 w. 52, e-mail: rzecznik@gizycko.starostwo.gov.pl).
- Jeśli masz wątpliwości co do reklamy i właściwości suplementu diety, skontaktuj się z Głównym Inspektoratem Sanitarnym (adres: ul. Targowa 65, 03 – 729 Warszawa, tel.22 34 53 300, e-mail: inspektorat@sanepid.gov.pl).
- Jak być asertywnym konsumentem i nie dać się podejść nieuczciwym sprzedawcom? Obejrzyj transmisję webinaru „Asertywność na pokaz?” z poradami psycholożki społecznej Ewy Jarczewskiej-Gerc na stronie: https://www.infoliniakonsumencka.pl/webinary-podcasty/.
Seniorze, uważaj na nieuczciwe praktyki!
Osoby starsze stanowią liczącą się grupę konsumentów, ale bardzo wrażliwą. Ich ufność i brak wiedzy o przysługujących im prawach staje się często polem do manipulacji i wymuszeń dla nieuczciwych przedsiębiorców.
Pomimo starań wielu instytucji, na rynku wciąż działają podmioty, które zachowują się nieetycznie wobec seniorów w celu uzyskania korzyści finansowych. Do takich praktyk zaliczamy np. przekonywanie do wyboru towaru za cenę wielokrotnie przewyższającą jego wartość rynkową, zapraszanie seniora na pokazy pod pretekstem bezpłatnych badań czy odbioru nagrody, kiedy rzeczywistym celem jest nakłonienie do zakupu np. drogiej pościeli czy garnków, ukrywanie wad towaru lub podawanie w opisie produktu nieistniejących funkcji. Ponadto w Internecie można trafić na fałszywe sprzedaże czy aukcje, które adresowane są do osób starszych. Ich twórcy zwracają się bezpośrednio do seniorów po to, żeby jeszcze bardziej przykuć ich uwagę.
Aby ograniczyć nieuczciwe praktyki z dniem 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, które m.in. uregulowały kwestie dotyczące m.in. pokazów handlowych (umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa) m.in.:
- 30-dniowego terminu na odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa podczas niezamówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki.
- przedsiębiorca nie może przyjąć płatności za towar zakupiony poza lokalem przedsiębiorstwa przed upływem terminu odstąpienia od umowy w przypadku zawarcia umowy podczas wycieczki albo niezamówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo pokazu, chyba że pokaz został zorganizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie.
- umowa dotycząca usług finansowych nie może być zawarta podczas pokazu lub wycieczki. Zakaz ten obejmuje także zawarcie umowy dotyczącej usług finansowych związanej bezpośrednio z ofertą złożoną podczas pokazu lub wycieczki w celu realizacji umowy sprzedaży. W tej sytuacji umowa będzie nieważna. Możliwe jest jednak zawarcie umowy dotyczącej usług finansowych podczas pokazów w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta, organizowanych na jego wyraźne zaproszenie.
- konsument może odstąpić od umowy dotyczącej usług zdrowotnych zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni od daty zawarcia tej umowy. Nie dotyczy to jednak produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych wydanych z apteki.
Mimo iż nowelizacja przepisów od nowego roku zaostrzyła działanie firm sprzedających na pokazach, to zauważa się nowy trend w sposobie zawierania umów, a mianowicie przedsiębiorca kontaktuje się telefonicznie z seniorem celem przeprowadzenia krótkiej rozmowy dotyczącej posiadanego już urządzenia (zakupionego wcześniej na pokazie) i jednocześnie niejako „wprasza się” do mieszkania konsumenta celem wykonania jego serwisu.
Poprzez nieuwagę i ufność seniorów, jakim najczęściej darzą ludzi, może dojść do sytuacji zawarcia nowej umowy, na towary niekoniecznie im potrzebne. Sprzedawca natomiast może powoływać się na fakt, iż pokaz został zorganizowany na wyraźne zaproszenie konsumenta (może też wtedy pobrać np. zaliczki na poczet zawartej umowy, jak również udzielić kredytu na zakup – a czego obecnie nie może zrobić na pokazie, wycieczce, czy też podczas niezamówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania konsumenta).
Zakupy przez Internet lub telefon (zakupy na odległość)
Każdy z nas może dokonać nieprzemyślanego zakupu lub rozmyślić się po przyjrzeniu się otrzymanemu produktowi.
W związku z tym, jeżeli chcesz zrezygnować z umowy zawartej na odległość zapoznaj się z krótką instrukcją odstąpienia od umowy.
Jak odstąpić od umowy zawartej przez Internet, telefon, w swoim mieszkaniu:
1. Nie dzwoń do przedsiębiorcy.
Może on Cię zachęcać do zawarcia kolejnej umowy bądź niekorzystnej dla Ciebie modyfikacji.
2. Napisz oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
W oświadczeniu: podaj datę zawarcia umowy, podaj dane twoje i przedsiębiorcy, wymień wszystkie produkty, których dotyczy umowa (gratisy również), zażądaj zwrotu wpłaconej kwoty, jeżeli nie dostałeś rzeczy, którą zgodnie z umową powinieneś dostać, napisz o tym, PODPISZ OŚWIADCZENIE WŁASNORĘCZNIE!
3. Zrób i zostaw sobie kopię oświadczenia.
4. Zrób zdjęcia albo film z pakowania rzeczy przed wysyłką.
Zdarza się, że przedsiębiorcy twierdzą, że odesłane rzeczy były źle zapakowane przez konsumenta i uszkodziły się w transporcie.
5. Wyślij oświadczenie listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na adres siedziby przedsiębiorcy lub na adres wskazany w umowie jako adres do doręczeń.
Termin na odstąpienie od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa wynosi 14 lub 30 dni.
30 dni – w przypadku umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki,
14 dni – w przypadku pozostałych umów, w tym zawartych przez Internet lub podczas umówionej wizyty akwizytora w domu konsumenta.
Jak liczymy terminy:
- Umowa zawarta na odległość
Początek biegu 14-dniowego terminu na odstąpienie od umowy zawartej na odległość, np. przez Internet, zależy od charakteru transakcji:
– umowa sprzedaży pojedynczego towaru – termin należy liczyć od otrzymania towaru przez konsumenta lub osobę przez niego wskazaną,
– umowa sprzedaży obejmująca wiele towarów, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – początek terminu jest liczony od otrzymania przez konsumenta ostatniego towaru, partii lub części,
– umowa sprzedaży polegająca na regularnym dostarczaniu towarów przez określony czas – rozpoczęcie biegu terminu zależy od daty otrzymania przez konsumenta pierwszego towaru.
- Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa
Początek biegu terminu na odstąpienie od umowy poza lokalem przedsiębiorstwa (14 lub 30 dni) liczy się od dnia zawarcia umowy.
6. Poczekaj na odbiór korespondencji albo na zwrot niepodjętej korespondencji.
Oświadczenie o odstąpieniu od umowy jest ważne, nawet jeżeli przedsiębiorca nie odbierze korespondencji.
7. Odeślij na własny koszt wszystkie otrzymane rzeczy (również gratisy i prezenty – jeśli były wpisane w umowie).
Pamiętaj, że masz na to 14 dni od odstąpienia od umowy. Możesz najpierw wysłać oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a potem paczkę albo od razu wysłać i oświadczenie i produkty.
8. Zachowaj dowody nadania listów i paczek.
9. Jeżeli przedsiębiorca zaproponuje Ci, że sam odbierze rzeczy, możesz się zgodzić.
Jeżeli przedsiębiorca zaproponuje to ustnie lub przez telefon – nie ryzykuj i sam odeślij rzeczy.
10. Jeżeli przy okazji zakupu wziąłeś kredyt, nie musisz wysyłać żadnego oświadczenia do banku.
Zgodnie z obowiązującym prawem przedsiębiorca, który otrzyma od konsumenta oświadczenie o odstąpieniu od umowy powinien powiadomić o tym bank, który udzielił kredytu.
11. Jeżeli jednak bank się z Tobą skontaktuje – wyślij do banku kopię oświadczenia o odstąpieniu.
Pamiętaj, że nadal musisz mieć kopię dla siebie. Wyjaśnij bankowi, że wysłałeś je w ustawowym terminie. Zdarza się, że przedsiębiorca nie informuje banku o odstąpieniu od umowy.
12. Jeśli jeszcze masz wątpliwości albo przedsiębiorca nie chce uznać Twojego oświadczenia – skontaktuj się z Powiatowym Rzecznikiem Konsumentów w Giżycku.
Zakupy w sklepie stacjonarnym
Należy pamiętać, że robiąc zakupy w sklepach stacjonarnych mamy większą swobodę i możliwość zapoznania się z towarem niż to w przypadku zakupów dokonywanych na odległość. Fakt ten powoduje, że zwroty zakupionych w sklepie stacjonarnym produktów zależą wyłącznie od dobrej woli przedsiębiorcy, wyrażonej np. w regulaminie sklepu.
Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Giżycku
Katarzyna Tota-Leszczyńska
Fot. https://wolomin.org/swiadomy-senior-bezpieczny-konsument/